Antalya Ticaret Borsası (ATB) Ekim ayı Meclisi, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında ATB Toplantı Salonu'nda yapıldı. Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, 2024 yılının son çeyreğine girilirken Antalya’nın ekonomik durumu hakkında meclis toplantısında önemli değerlendirmelerde bulundu. Çandır, yılın ilk üççeyreğinde hızla sıkılaşan para politikaları, maliyet artışları ve iç-dış pazar koşullarının daralmasının bölge işletmeleri üzerinde ciddi baskı yarattığını vurguladı. “Antalya’da işletmelerimizin kapanma hızının ülke ortalamasının iki katına ulaştığını gözlemliyoruz,” diyen Çandır, Antalya’da kurulan şirket sayısının yılbaşından bu yana %26 azalırken, ülke genelinde bu oranın %13’te kaldığını belirtti. Kentte kapanan şirket oranının %46 artış gösterdiğini ifade eden Çandır, Türkiye genelinde bu artışın %23 olduğunu ekledi.
Çandır ayrıca, Antalya’daki protestolu senet oranının %304 ve karşılıksız çek oranının %372 arttığını, bu oranın ülke genelinde sırasıyla %176 ve %225 seviyelerinde olduğunu belirtti. Bu durumun ticaret hacmi üzerinde ciddi bir baskı oluşturduğuna dikkat çeken Çandır, “Türkiye genelinde çek işlem hacmi %71 artarken, Antalya’da yalnızca %53 artabildi,” dedi.
Çandır, kredi kullanımındaki artış oranlarına da değinerek, ticari kredilerin Antalya’da %37, Türkiye genelinde %29 oranında arttığını, ancak tarım kredilerinin ülke genelinde %51 artış gösterirken Antalya’da %33’te kaldığını ifade etti.
ÜLKE GENELİNDEN YAVAŞ
Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, Antalya’nın ekonomik verilerinde yaşanan durgunluk ve ülke ortalamasının gerisinde kalmasına dikkat çekerek, yerel iş dünyası için daha fazla destek çağrısında bulundu. Çek işlem hacmi ve kullandırılan krediler gibi parasal verilere değinen Çandır, bu göstergelerin resmi enflasyon oranlarına bile yetişemediğini belirterek, “Antalya’daki ekonomik aktivite ve iş dünyası ülkemiz genelinden daha yavaş seyretmektedir, reel büyüme sağlanamamıştır,” dedi.
Çandır, Antalya’nın geçmişte ülke ortalamasının üzerinde büyümeye alışık olduğunu ancak mevcut uygulamaların kenti zorladığını ifade etti. İhracat verilerine dikkat çeken Çandır, yıl başından bu yana kent ihracatının %2.3 artmakla birlikte ülke ortalamasının gerisinde kaldığını ve tarım ve gıda ürünleri ihracatının Antalya’da sabit kaldığını, ülke genelinde ise %3.8 arttığını belirtti. Özellikle yaş meyve sebze sektöründe ülke genelinde %5’lik bir artış yaşanırken Antalya’nın ihracatında %-5.5 azalma olduğunu vurgulayan Çandır, kent ekonomisinin sıkıntıda olduğunu söyledi.
Çandır, yaklaşan turizm sezonu sonrası ekonomik aktivitenin düşeceğini belirterek, “Önümüzdeki sıkılaşma politikalarının kentimize olan etkilerini daha yakından izlememiz ve çözüm odaklı yaklaşmamız gerekiyor,” diye konuştu. Antalya'nın ülke ekonomisindeki büyüme ivmesini yakalaması adına yerel işletmelere daha fazla destek verilmesi gerektiğini belirtti.
İŞ GÜÇÜ AZALIŞI
Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, 16 Ekim Dünya Gıda Günü kapsamında gerçekleştirilen panelde, gıdaya erişim, artan fiyatlar, israf ve tarımsal nüfusun yaşlanması gibi önemli konulara dikkat çekti. Antalya Tarım Konseyi iş birliğiyle düzenlenen panele Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Temsilciliği, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Gıda Mühendisleri Odası Antalya Şubesi de katkı sundu.
Sektörde iş gücü azalışı ve yaş ortalamasının 58’e çıkması gibi yapısal sorunlarla karşılaşıldığını belirten Çandır, TÜİK verilerine göre tarımda yaşlı nüfusun %57,7, genç nüfusun ise sadece %13,6 oranında çalıştığını vurguladı. "Gençleri tarımda çalışmaya yönlendirecek kamu politikalarına ihtiyaç var. Mesleki eğitim sonrası iş garantisi, özel finansman desteği, askerlik muafiyeti gibi teşviklerin sektörü cazip hale getireceği ortak akılla planlanmalı," dedi.
Yabancı işçilerin çalışma izinlerindeki zorluklara da değinen Çandır, izinlerin sektörel bazda düzenlenmesini ve süreçlerin kolaylaştırılmasını önerdi. Çandır, bu taleplerin TOBB toplantılarında ve Bakanlık ziyaretlerinde iletildiğini ve çözüme ulaşmayı beklediklerini ifade etti.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
Başkan Ali Çandır, Ekim ayı meslek komiteleri toplantısında, iklim değişikliği ve su yetersizliği sorunlarının Antalya tarımındaki etkilerini ele aldı. Çandır, iklim değişikliği ve dengesiz yağışların özellikle arpa ve buğday veriminde ciddi düşüşlere yol açtığını, bunun da mahsulün büyük kısmının yemlik olarak değerlendirilmesine neden olduğunu belirtti. Ayrıca, kuraklık nedeniyle yayla bölgelerinde buğday ekiminde gecikmeler yaşandığını ve artan girdi maliyetlerinin çiftçinin üretim iştahını azalttığını ifade etti.
Çandır, iklim değişikliği ve işgücü sorunları nedeniyle susam üretiminin de azaldığını; mevcut fiyatların üreticiyi tatmin etmediğini, bu nedenle çiftçilerin depolama yaparak fiyat artışı beklediklerini belirtti. Çiftçilerin, işgücü maliyetleri ve ürünlerin hak ettiği değeri bulamaması nedeniyle pamuğa yönelmekte zorlandığını; bunun yerine mısır, avokado bahçeleri ve örtüaltı üretimi gibi alternatif çözümler aradığını dile getirdi.
Çözüm önerileri arasında toplu üretim planlaması yapılması ve desteklerin zamanında ödenmesi gerektiğine dikkat çeken Çandır, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın stratejik ürünler için adımlar attığını ancak uygulamanın başlamadığını ve geç ödenen desteklerin üreticiyi motive etmekte yetersiz kaldığını vurguladı.
Ahmet Kayahan
