Antalya Ticaret Borsası (ATB) Ağustos ayı olağan meclis toplantısı yapıldı. Toplantıda Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, faiz, döviz ve enflasyon gibi ekonomik sorunlarla mücadele ettiklerini ifade etti.
ANTALYA’DA KERŞILIKSIZ ÇEKTE %385 ARTIŞ VAR Ülkenin, kentin ve sektörün zorlu bir dönemi hep birlikte yaşadığını belirten Başkan Çandır: “Faiz, döviz ve enflasyon gibi ekonomik sorunlarla mücadele ediyoruz. Bu durum tedarikten üretime, maliyetten pazarlamaya kadar tüm aşamaları olumsuz etkiliyor. 2023 yılı Ocak ayından itibaren karşılıksız çek ve protestolu senetlerde her ay büyük artışlar görüyoruz. 2024 yılının ilk yarısında karşılıksız çek tutarı ülkemizde %247, Antalya’da ise %385 artış göstermiştir. Antalya’da karşılıksız çek oranı, uzun dönem ortalaması olan %0.5’ten üç kat artarak %1.5’e yükselmiştir. Çekle işlem hacmi kentimizde, Ocak-Temmuz döneminde ülke ortalamasının altında kalmıştır. Antalya’da %63 artarken ülke genelinde %81 artış yaşanmıştır. Temmuz ayındaki %62’lik enflasyonu göz önüne aldığımızda, kentimizde çekle ticaret neredeyse sıfır büyüme gerçekleşmiştir” dedi.
ANTALYA’DA AZALMA %30’DUR
Şirket kurma ve kapanma eğilimleri de olumsuz bir tablo sergilendiğini vurgulayan Çandır: “Ocak-Temmuz döneminde, ülkemizde kurulan şirket sayısı %15 azalırken, Antalya’da bu azalma %30’dur. Kapanan şirket sayısı ise ülkemizde %28 artarken, Antalya’da %51 artmıştır. Finansmana erişim açısından, Temmuz’dan Temmuz’a yıllık kredi artış oranı hem ülkemizde hem de kentimizde %50’dir. Ancak, yine %62‘lik tüketici enflasyonunu göz önüne alındığında, reel kredi artışı sağlanamamıştır. Sektörel kredi kullanımları; ticaret sektöründe %37 tarım sektöründe ise %33 artmıştır. Turizm sektörü kredileri ise %29 artış göstererek düşük seviyelerde kalmıştır. Her ay düzenli paylaştığımız bu öncü göstergeler Antalya ekonomisinin Türkiye ekonomisinden negatif ayrıştığını göstermektedir. Antalya ekonomisi 2018-2022 döneminde ülke ekonomisi %4.5 büyürken, %8.6 büyümeyi başarmıştır. Antalya’nın son iki yıldır ülke ortalamasının altında kalması birçok nedenle açıklanabilir” diye belirtti.
SEKTÖRDEN ÇEKİLMEK ZORUNDA KALIRIZ
Ekonomide yaşanan zorlukların en ağır yükünü tarım sektörünün taşıdığını söyleyen Çandır: “Tarımsal faaliyetlerimiz, uzun üretim dönemi ve kısa tüketim süreleriyle tanımlanır. Bir üretim kararı aldıktan sonra koşullar değişirse yeni bir karara geçiş yapamazsınız. Diğer sektörler bu konuda daha esnektir ve değişen koşullara hızlıca uyum sağlarlar. Tarımda ise hasat zamanı geldiğinde ürünü hemen toplamak ve değerlendirmek zorundasınız. Koşullardaki sık değişiklikler veya artan istikrarsızlık, tarım sektörünü doğrudan ve şiddetli şekilde etkiler. Bu durum tüm dünyada benzer şekildedir, ancak bizim ülkemizdeki etkisi çok daha yıkıcıdır. Bu nedenle etkin işleyen piyasa koşullarına acil ihtiyacımız var. Fiyatlarımızı maliyetlerimize göre belirleyemiyoruz; fiyatlar tamamen piyasa koşullarına bağlıdır. Maliyetlerimizin altında bir fiyat oluştuğunda ya öz kaynaklarımızı ya da kredi imkanlarımızı kullanarak faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Bunları başaramazsak tarımdan çekilmek zorunda kalıyoruz. Son birkaç yıldır sektörde yaşanan kayıplar ve çekilmeler bu sebepten kaynaklanmaktadır. Tarımsal faaliyetler bizim için sadece bir iş değil, aynı zamanda bir yaşam biçimi ve gelenektir. Sektörde kalabilmek için sonuna kadar direnmek zorundayız. Başka çaremiz kalmazsa batık bir şekilde sektörden çekilmek zorunda kalırız. Sektörümüz için bu gidişatın acilen tersine döndürülmesi gerekmektedir” dedi.
BORÇLANMA ORANLARI YÜKSEKTİR
Ertelenmiş haliyle bu ay sonunda enflasyon muhasebeli geçici vergilendirmeler yapılacağını belirten Başkan Çandır: “ Konuyla ilgili görüşlerimizi daha önce hem kamuoyu ile hem de ilgililerle paylaşmıştık. Ancak özetle belirtmek gerekirse mevzuatımıza ve ekonomik yapımıza uygun olmayan bu geçici uygulamalar yerine, yıllık düzeyde enflasyon muhasebesinin uygulanmasını talep ediyoruz. Tarım sektörü genel olarak özsermaye yoksunu bir yapıdadır. Bu nedenle borçluluk oranları nispeten yüksektir. Stoklar sezon başında tedarik edilirken, ürünler sezon sonunda biriktirilir. Bu yüzden stok yapısı diğer sektörlerde olduğu gibi aylara göre dağılmamaktadır. Sabit kıymetlerimiz toprak, araç ve makina ağırlıklıdır. Bu varlıklara uygulanan amortisman sınırlandırılmışken ilk 6 ay için en az %19.5 değer artışı, zaten çok zor durumda olan sektörümüzü ciddi boyutta sık boğaz edecektir. Fiktif yani ekonomik gerçekliği olmayan değer artışları, zarardaki işletmeleri karda gösterecek ve fiili zarara vergi yükü getirecektir. Bu durum, sektörümüze de özel değildir, genel ve yaygındır. Sektörümüzdeki pek çok işletmenin kapanma riskiyle karşı karşıya kalmasından endişe ediyoruz. Zarar etmiş işletmelere ya da faaliyet hacminden çok daha yüksek vergi yükü ile karşılaşan işletmeler üzerine ödenmesi imkânsız yükler getirecektir” dedi.
Ahmet Kayahan
