Aronya

Rosaceae familyasına ait çalımsı bir bitki olan Aronya melanocarpa türünün, meyve üretimi için kültürü yapılmaktadır. Aronya türleri, Kuzey Amerika ve Kanada'nın doğu bölgesinde doğal olarak yetişmektedir. Avrupa’ya yayılışı 1900’lerde Almanya’dan Rusya’ya doğru olmuştur. Aronya türleri 2-3 metreye kadar büyüyebilen çalımsı bitkiler olup Mayıs-Haziran aylarında çiçeklenirler, meyveleri olgunlaştığında parlak kırmızı veya siyah (6–13mm, 0,5–2 g) renktedir.

Aronya, geniş iklim kuşağı ve toprak şartlarına adapte olabilmekte, zengin içeriği ile insan sağlığına ve beslenmesine katkısı büyük olan bir üzümsü meyve türüdür. Meyvesi çok yüksek miktarda antosiyanin ve flovanoidler içermektedir. Aynı zamanda antioksidanlar, fenoller, mineraller ve vitaminler yönünden de zengindir. İçerdiği bu kimyasalların kalp hastalıkları ve kanseri önleme potansiyeli olduğu belirtilmektedir. Aronya meyveleri biyokimyasal özellikleri nedeniyle Rusya’da tıbbi bitki olarak kabul edilmiştir. Soğuk algınlığı, mide hastalıkları, bağırsak, karaciğer ve safra kesesi dahil olmak üzere çeşitli hastalık ve radyasyon zehirlenmesi tedavisinde kullanılmaktadır. İyi kolesterol seviyesini artırmakta, kalp hastalığı ve diğer kardiyovasküler problemlere karşı savaşmaktadır. Ayrıca; kan basıncını kontrol etmede, sağlıklı kan şekeri düzeyini korumada, bağışıklık sistemini güçlendirerek soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlara karşı metabolizmayı güçlendirmede son derece etkilidir. Beyin ve sinir sistemini besler, yaşlanma ile mücadeleye yardımcı yüksek antioksidan kapasitesine sahiptir.

Sağlıklı beslenmeye rağbetin arttığı günümüzde, taze tüketiminin yanında işlenmiş ürünlerinin de besleyici özelliği sayesinde, fonksiyonel bir besin olarak aronyanın kullanımı Türkiye’de ve Dünya’da artmaktadır. İlkbaharda hüzmedeki beyaz çiçekleri, sonbaharda kırmızı-siyah meyveleri ve kırmızı yaprakları nedeni ile süs bitkisi olarak kullanılması yanında, aronyanın meyvesi taze ve kurutulmuş olarak tüketilebilmektedir. Ekmek, çörek, kek, yoğurt, sos, dondurma, puding, pasta, baharat, reçel, marmelat, konserve, meyve suyu, yumuşak şekerlemeler, sakız, şarap, sirke, alkollü içecek, meyve suyu konsantresi, besin takviyesi ve çay yapımında aronya meyve ve yaprakları kullanılabilmektedir. Aronya suyu, gıda ve ilaç sektöründe diğer meyve sularının renk yoğunluğunu, flavonoid ve antosiyanin seviyelerini artırmak için de kullanılabilmektedir. Aronya meyveleri yüksek pektin içermektedirler  bu nedenle düşük  pektinli  meyvelerle birlikte karışık reçel yapımında, reçellerin tatlarını,  renklerini  ve  antioksidan özelliklerini iyileştirmek için ilave edilmektedirler.